ABC van orthodontie
Aktivator
Een uitneembare beugel die de kaakspieren en de groei van de kaken stimuleert om zo de boven- en onderkaak goed op elkaar te laten sluiten. De activator kan alleen worden toegepast wanneer de patiënt nog in de groei is. De activator is ook wel bekend onder de naam: Blokbeugel.
Band/ring
Een metalen ring die om de achterste kiezen geplaatst wordt en dient als vast ankerpunt waar kracht vandaan kan komen. In onze praktijken wordt dit zelden toegepast. Pas wanneer er een plakkertje (slotje) op de zelfde plek geplakt moet worden waar een grijze (amalgaan) vulling door de tandarts is aangemaakt, wordt vanwege de minder goede hechting gekozen voor een band.
Bilaterale tongpers
De tong heeft voornamelijk een belemmerende werking op de groei van het gebit (bilateraal). Logopedie (OMFT) is geïndiceerd om de goede slik aan te leren en meestal ook de tongpositie in rust.
Bimaxilaire tongpers
De tong perst tegen onder- en bovenincisieven aan. Dit heeft een verplaatsende werking: de incisieven (snijtanden)kunnen verplaatsen of ‘uitwaaieren’. Logopedie (OMFT) is geïndiceerd
Boog/draad
Een speciale nikkel titanium draad die in de brackets geplaatst wordt, om spanning op de tanden en kiezen uit te oefenen, waardoor deze geleidelijk naar de juiste positie worden verplaatst. Naderhand wordt er een staal draad geplaatst.
Bracket/slotje/plakkertje
Metalen of keramische (witte) ‘slotjes’ die op de tanden en kiezen worden geplakt om zo de boogdraad op zijn plaats te houden.
Bruxisme / tandenknarsen
Bruxisme is het over elkaar schuiven van de tanden en kiezen van de boven- en onderkaak. Dit knarsen van de tanden gebeurt over het algemeen ’s nachts tijdens de slaap. Bruxisme kan diverse klachten veroorzaken waaronder slijtage aan het gebit, pijn in de kaakgewrichten, cariës en/of gevoelige tanden.
Diepe beet
Bij een diepe beet sluiten de bovenste voortanden te ver over de ondertanden. In sommige gevallen bijten de onderste tanden hierdoor in het gehemelte, wat tot onherstelbare schade kan leiden.
Documentatie
Het materiaal en de informatie die een orthodontist nodig heeft om goed te kunnen diagnosticeren en een beugelbehandeling van de patiënt te plannen.
Documentatie bestaat onder andere uit een overzicht van de gezondheidstoestand en groei van de patiënt, röntgen& digitale (normale kleur) foto’s van de stand van de kaken en tanden en kiezen en gebitsafdrukken.
Elastieken
Elastieken worden vaak gebruikt in combinatie met een slotjesbeugel. Ze zorgen ervoor dat de boven- en onderkaak goed passend op elkaar worden geplaatst. De elastieken worden aan de kleine haakjes van de slotjesbeugel bevestigd en zetten zo de tandboog in de boven- en onderkaak op spanning.
Flossen
Een belangrijk onderdeel van de dagelijkse mondhygiëne waarbij met behulp van flossdraad plaque en etensresten tussen de tanden en kiezen wordt verwijderd.
Gebitsbeschermer/hockeybitje
Een uitneembaar ‘hoesje’ van zacht kunststof dat over de tanden wordt geplaatst om het gebit te beschermen tegen beschadiging door bijvoorbeeld sportactiviteiten. Het gebruik van een gebitsbeschermer is extra belangrijk voor patiënten die een vaste beugel dragen. Ook bij ons kunt uw kind na de behandeling een op maat gemaakt gebitbeschermer laten afdrukken. Tijdens behandeling kunt u bij de speciaalzaak (sportzaak) kneedbare gebitsbeschermers verkrijgen, dit is ons advies aangezien het gebit continue veranderd tijdens het rechtzetten.
Gummy smile / tandvleeslach
Een ‘gummy smile’ of tandvleeslach is een lach waarbij een groot deel van het tandvlees (‘gum’) zichtbaar is
Headgear/buitenboordbeugel
Een techniek dat achterhaald is en niet meer door ons wordt toegepast. Deze beugel wordt gedragen aan de buitenkant van de mond en wordt bevestigd door middel van een ‘nekband’ om de nek of een ‘petje’ op het hoofd. In de mond wordt de headgear vastgemaakt aan de metalen banden die om de achterste kiezen zitten. Met de Damon beugel bieden wij de laatste technieken aan. In de meeste gevallen hoef je bij ons alleen maar de slotjes beugel. Op jongere leeftijd soms een aktivator.
Kruisbeet
Een gebitsafwijking waarbij de tanden en kiezen niet goed op elkaar sluiten. Normaal gesproken sluiten de tanden en kiezen van het bovengebit net iets over de tanden en kiezen van het ondergebit. Bij een kruisbeet is dit niet het geval. Eén of meerdere boventanden en -kiezen sluiten dan binnen de ondertanden en -kiezen.
Een kruisbeet kan achterin de mond voorkomen maar ook bij de voortanden.
Openbeet
Een open beet (of overbeet) betekent dat de boven- en ondervoortanden elkaar niet raken (geen overlap hebben in verticale richting. In het melkgebit is dat geen groot probleem. De effecten op de kaken zijn veelal niet problematisch. Als de blijvende elementen doorbreken (ongeveer 6 jaar) is het zaak dat de speen en duim er niet meer zijn. Dan moet het gebit goed kunnen ontwikkelen. Rond 8 jarige leeftijd kunnen wij de stand corrigeren door middel van een “openbeet aktivator” (zie aktivator). De meeste kinderen hebben dan natuurlijk al lang die gewoonten niet meer.
Orthodontie/orthodontist
Een orthodontist (soms ook beugeltandarts genoemd) die na afronding van de tandheelkundestudie een 4-jarige fulltime-specialistenopleiding aan de universiteit heeft gevolgd. Een orthodontist houdt zich bezig met het bestuderen van de vorm, groei en ontwikkeling van het gebit en de kaken en het optimaliseren van de stand van het gebit en de kaken door middel van beugels. De termen orthodontist en orthodontie komen van de oud-Griekse woorden orthos (recht) en odous (tand).
Protrale tongpers
Een gewoonte waarbij de tong krachtig tegen de tanden wordt gedrukt tijdens het slikken en/of in rustpositie. Tongpersen kan de stand van de tanden en kaken beïnvloeden.
Retentie beugel
Een uitneembare beugel die gedragen wordt na afloop van een beugelbehandeling. De oir zorgt ervoor dat de tanden en kiezen van de boven- en/of onderkaak goed blijven staan in hun nieuwe positie.
Spalk/ retentie draad
Bij de meeste patiënten is deze retentiebeugel een stalen (dun) draadje van roestvrijstaal. Maar tegen meer prijs kan je ook een silver, goud wit draadje krijgen. In principe is de bevestiging ervan permanent, tenzij er zich problemen voordoen, bijvoorbeeld het ontstaan van gaatjes. Daarom moet er goed gepoetst worden en goed gebruik worden gemaakt van ragertjes in combinatie met tandenstokers en flossdraad (superfloss).
Tand-agenesie
Een aangeboren afwijking waarbij één of meerdere tanden niet zijn aangelegd of tot ontwikkeling zijn gekomen. Meestal zijn de melktanden wel aanwezig. Deze vallen niet of pas veel later uit. Als het gaat om de voortanden, zullen wij de rest van de tanden bij elkaar aansluiten, ter optie kunnen wij de rest van de tanden bijslijpen, zodat niemand het gemis kan opmerken. Per individu bespreken wij de mogelijkheden met u of uw kind.
Tandplak
Tandplak is een doorzichtig, kleverig laagje van bacteriën, voedselresten en speeksel dat zich gedurende de dag op het gebit afzet. Plak breekt suikers en koolhydraten in de mond af tot zuur. Deze zuren kunnen de tanden en het tandvlees aantasten. Wij letten bewust op de mondhygiëne van u of uw kind(eren) zo nodig verwijzen wij naar specialist. (mondhygiënist/preventie assistent)
Vaste beugel
Deze beugel is wellicht de bekendste beugel en wordt ook wel de slotjes – plaatjes – of plakkertjesbeugel genoemd. Deze beugel bestaat uit brackets die op de tanden worden geplakt waarin een flexibele draad wordt gezet die de scheve tanden in een rechte stand zet. Deze draad wordt vastgezet met klepjes die aan de bracket zitten. In onze praktijk gebruiken wij de Damon beugel, oftwel een slimme beugel.